Bouwmethodes
Als bouwheer heb je vandaag de keuze tussen veel verschillende bouwsystemen. Kiezen is niet evident. Bovendien kun je verschillende bouwsystemen combineren. Men noemt deze combinatie hybrid bouwen. Zo kan men profiteren van de voordelen van twee of meer technieken.Onderstaand zijn de verschillende bouwwijzen toegelicht welke voordelen en hun aandachtspunten.
Om te beginnen alle gangbare (en minder gangbare) bouwsystemen toelichten, op welke manier ze gerealiseerd worden maar vooral welke hun voordelen én hun aandachtspunten zijn.
De term nadelen gebruiken we bewust niet. Geen enkel bouwsysteem draagt een werkelijk nadeel in zich, alle mogelijke struikelblokken kunnen met een goed en doordacht plan gecounterd worden en vragen dus alleen extra waakzaamheid bij het ontwerp. Van daaruit kunnen we voor elke bouwsysteem een ideaal toepassingsgebied distilleren.
Massiefbouw( traditionele bouw genoemd )
Tot op vandaag is de meest traditionele bouwmethode nog altijd metselwerk. De metselstenen, de manier van metselen is sterk geëvolueerd in de laatste 80 jaren - van volle steense muur tot geïsoleerde spouwmuur met snel bouwstenen - de basiscombinatie gebakken kleistenen met tussenliggende mortel blijft behouden.
De metselwerktechniek wordt vandaag vooral toegepast voor wanden. Daarbij worden er eerst overspanningsbalken van beton of staal gelegd, en dat op een regelmatige tussenafstand. Voor de vloeren/ platte daken wordt vaak welfsels /voorgespannen welfsels met druklaag toegepast . Hellende daken worden dan weer in houtstructuur gebouwd. Voor het plaatsen van deze vloeren en platte daken is steeds een kraan nodig
Voordelen
- courante bouwpraktijk, nog beschikbare vakmannen( door import van arbeid) De laatste jaren neemt dit ook zeer snel af, waardoor het steeds moeilijker wordt vakmensen te vinden .
- ruim aanbod aan metselstenen: paramentsteen, volle baksteen, snelbouwsteen, cellenbetonsteen, holle betonsteen, volle betonsteen...
- stevig en modulair bouwsysteem, gemakkelijk tot vier verdiepingen zonder extra structuurelementen
- beperkte afmetingen van de te verwerken elementen waardoor een kraan voor montage niet noodzakelijk is
- veelzijdige architectuurmogelijkheden; mits combinatie met beton of staal (balken, kolommen, vloeren) ook grote overspanningen, dus grote raampartijen, mogelijk
- veel thermische massa waardoor het binnenklimaat minder snel afkoelt (in de winter) of opwarmt (in de zomer). Door de klimaatsverandering kan dit ook een negatieve invloed hebben op leefomgeving. Als eens de massa vol is met warmte duurt het zeer lang voordat deze terug afgekoeld is en dit omgekeerd voor koude. Men heeft veel langer gebruik van koelinstallatie of verwarming nodig .
Aandachtspunten
- hellende of horizontale vlakken zijn niet eenvoudig uit te voeren
- metselwerk heeft alleen een dragende functie, dezelfde dikte kan niet ingezet worden als isolerende, luchtdichte of regendichte laag (met uitzondering van cellenbeton)
- doorgaans worden alle technieken ingeslepen ( men doorbreekt hier de structuur van de keramisch blokken opnieuw gecementeerd, wat vrij arbeidsintensief is
- een extra afwerkingslaag in de vorm van een pleisterlaag is altijd noodzakelijk voor luchtdichtheid
- nat bouwsysteem met niet alleen langere uitvoeringstermijn maar ook een lange droogtijd (gemiddelde woning 150m² moet men denken aan 10000 à 15000 l water)
- de laatste 3 jaar zijn de prijzen van de traditionele bouw zeer sterk gestegen. Energiekosten en grondstoffen zijn hier een grote factor in. Keramische producten, cement, granulaten, toevoegingsstoffen zijn de afgelopen jaren verdubbeld in prijs. Door deze stijgingen zijn deze materialen t.o.v. van bio-based, ecologische , duurzame materialen duurder of op gelijk niveau gekomen.
- Co2 inpakt van deze bouwwijze is dan ook zeer groot, niet alleen productie maar ook het transport geeft een grote voetafdruk van deze bouwwijze. Allemaal losse onderdelen die samengesteld worden op de bouwplaats.
Houtskeletbouw
Houten daken, zowel in hellende als in platte vorm, waren al een courante bouwpraktijk. Sinds de Energieprestatie regelgeving en de opkomst van energiezuinig, ecologische bouwen, lage CO2 emissie, duurzaam, recyclebaar, wint ook de complete houtskeletstructuur steeds meer aan terrein.
Het voordeel is dat in de dikte van de dragende structuur meteen ook de isolatie kan meegenomen worden. Daardoor kunnen wandopbouwen vaak wat slanker zijn dan traditionele bouw. Dit is natuurlijk afhankelijk van de thermische isolatie normen.
Hout is een licht materiaal. Daardoor wordt het beschouwd als een isolator en zijn koudebruggen zo goed als nihil. Bovendien maakt het lichte gewicht van houtskeletbouw ( tot 80% lichter dan traditioneel bouwen, betonbouw,etc…) vaak de beste oplossing bij renovaties optoppingen zonder aan de bestaande fundering aanpassingen moeten toe te passen. Het nadeel van de lage massadichtheid is dat de mogelijke overspanningen relatief beperkt zijn (tot 7 meter mits gebruik van samengestelde gelamelleerde liggers ). Ook heeft een houtskeletwoning daardoor maar weinig thermische massa: omdat de wanden zelf geen warmte kunnen capteren, zal de woning sneller afkoelen en opwarmen dan een traditionele metselwerkwoning. Als je de verwarming aanzet. zal de ruimte dus sneller warm zijn, maar zet je de verwarming af dan zal het ook sneller weer afgekoeld zijn. In de winter is dat onderscheid met een goede regeling van de verwarming vlot op te vangen maar in de zomer resulteert dat in een snellere temperatuurstijging.Waar de temperatuurpiek van de buiten en binnentemperatuur bij een houtskeletwoning op een halfuur na zullen samenvallen, zal er bij een traditionele woning van metselwerk een faseverschuiving zijn.
Thermische massa is niet in alle gevallen een voordeel. Tijdens een langere hittegolf kan een massieve woning zó veel warmte capteren dat ze die op den duur niet meer kan afgeven. Zo groeit dag na dag de accumulatie van de binnentemperatuur waardoor die op den duur erg hoog kan oplopen. De gecapteerde warmte wordt ook maar even traag vrijgegeven als opgenomen. Een nacht verluchten zal dan niet voldoende zijn terwijl een houtskelet op die manier wél snel zou afkoelen. Zoiets kan bijvoorbeeld vervelend zijn als de bewoners van een erg goed geïsoleerde woning tijdens een hittegolf op vakantie geweest zijn. Bij thuiskomst zal de woning zo fel opgewarmd zijn dat het dagen kan duren voor de binnentemperatuur weer onder controle is.
De thermische massa van een houtskelet kan door toepassing van de juiste isolatiematerialen ( vooral gebruik van natuurlijke materialen )verhoogd worden: met cellulose, houtwol, vlas, etc..... níet met schuimplaten, glas- of rotswolplaten.
Door het gebruik van natuurlijk isolatiemateriaal kan men een fase verschuiving van temperatuur bekomen tot 24 uur. Vb. temperatuur buiten 30°, zon staat op de buitenmuur, dak , in functie van de kleur kan temperatuur materiaal oplopen tot 60°en meer. De doorgave van deze temperatuur via de materialen bufferen in het geïsoleerde pakket en gedurende X -aantal uur tegenhouden alvorens het binnen 1° opwarmt . Dit is zeer belangrijk met de huidige klimaat verandering. Deze fase verschuivingswaarde is belangrijker dan de isolatie waarde van een product op zich.
Deze waarde zorgt ervoor dat de kosten voor energie beperkt blijven voor zowel koeling als verwarming
Voordelen
- snel bouwsysteem en mogelijkheid tot complete prefabricage
- droog bouwsysteem, bijkomende reductie van de uitvoeringstermijn
- volledig recyclebaar, duurzaam, ecologisch materiaal
- de dragende en isolerende functie kunnen in één gezamenlijke dikte in de wandopbouw zitten
- voorzien van een houtvezelplaat of andere ecologische materialen aan de buitenzijde en een OSB- of spaanplaat aan de binnenzijde is de wand dragend, isolerend, lucht- en winddicht
- alle mogelijke vlakken zijn eenvoudig uit te voeren: verticaal, hellend, vlak maar ook ronde of andere speelse vormen
- licht bouwsysteem, ideaal als uitbreiding in de hoogte bij renovatie of voor nieuwbouw op zwak dragende grond
- minder coördinatie nodig, één aannemer kan verantwoordelijk zijn voor de hele dragende constructie (muren en dak), isolatie en luchtdichtheid
Aandachtspunten
- architectuur met grote overspanningen is niet mogelijk; voor grotere openingen zijn vaak enkele gelamelleerde houten of staalkolommen of -liggers nodig
- om technieken te voorzien en voor de esthetische afwerking wordt er een bijkomende voorzetwand met leidingspouw voorzien: voor de technieker minder werk (geen slijp- en cementeringswerken) maar wel extra timmerwerk van de leidingspouw en afwerkingsplaat. Meer manuren
- weinig tot geen thermische massa waardoor grotere temperatuurschommelingen in het binnenklimaat zullen optreden; met gepaste isolatiematerialen natuurlijke materialen kan de thermische inertie zeer sterk verhoogd worden
- akoestische isolatie tussen ruimtes onderling is een belangrijk aandachtspunt bij het ontwerp (stapgeluiden ( contact) op een houten vloer, ontbreken van massieve muren tussen ruimtes...). Als men de tussen verdiepen isoleert met natuurlijke materialen (deze zijn akoestisch zeer sterk) kan men een groot deel hiervan oplossen. Ook het ontkoppelen door akoestische membranen tussen contact en vloer is hier een goede oplossing voor als ook membranen gebruiken onder de beloopbare delen. Men kan perfect voldoen aan de gestelde eisen per type gebouw.
Bij traditionele bouw moet men trouwens ook hier extra aandacht aanbesteden met de huidige normering.
- Co2 inpakt van deze bouwwijze is dan ook minder dan de traditionele manier daar men met hout werk wat reeds een negatieve CO2 heeft alvorens te gebruiken. Door het verzamelen van de aparte producten die men assembleert naar atelier en een half/kant en klaar prefab fabricaat transporteert naar de bouwplaats is hier een variabele in de CO 2 voetafdruk in functie van bouwwijze . Hoe meer afgewerkt kant en klaar heeft men zeer zwaar transport / kraan nodige voor plaatsing
Staalbouw
Integratie van staal in metselwerk of houtstructuren is helemaal niet nieuw. Een volledige staalskelet in de industriebouw ook niet en sinds begin van de eeuwwisseling heeft deze bouwwijze ook op de woningmarkt meer toegepast. Het grootste voordeel van het bouwsysteem is zijn flexibiliteit. Door de grote overspanningen, kun je zonder veel kosten een grote, open leefruimte creëren die men naderhand op kan delen in verschillende hoeken of ruimtes. Het voordeel van die werkwijze is dat je een bouwkundig gesloten schil creëert, maar dat je met de planinrichting achteraf nog alle richtingen uit kunt.
Net als bij houtskeletbouw is dit een droge en snelle bouwmethode waarbij alles geprefabriceerd kan worden. Door de maatvastheid van de stalen sandwich kunnen de ramen in principe al van op plan gemaakt/ besteld worden met een korte werfduur. Voor het hele project kan dit in een korte tijdspanne gerealiseerd worden. Voor kandidaat-bouwers een groot voordeel omdat de overlappende huurperiode tijdens de bouwwerken op die manier sterk beperkt kan worden.
Het staal zelf heeft een hoge massadichtheid maar de bekledingspanelen, ook van staal, zijn erg dun en vooral voorzien van isolatie( vaak schuimisolatie). Hierdoor zijn de thermische inertie en oververhitting ( schuimisolatie heeft geen fase verschuiving van temperatuur)grote aandachtspunten bij dit bouwsysteem. Bij het ontwerp van dit type gebouwen (stalen wanden en/of vloeren) moet er extra aandacht besteedt worden voor ruimteakoestiek. Als alle oppervlakken - wand, vloer en dak - harde oppervlakken zijn, moeten er dempende elementen toegevoegd worden aan de ruimte. In ontwerpen waar staalkolommen of -liggers van één ruimte naar een andere doorlopen, moet er ook aandacht gaan naar de geluidsoverdracht tussen de kamers onderling. Dit gebeurd via de gebruikte materialen en hun resonanties . Geluidsisolatie van de wanden en vloeren moet men ook aandacht aanbesteden daar men gebruik maakt van schuimisolaties die akoestisch slecht scoren .
Voordelen:
- snel bouwsysteem, enkel in prefabricage
- droog bouwsysteem, bijkomende reductie van de uitvoeringstermijn
- de dragend, isolerende, water-, winden luchtdichte functie kunnen in één gezamenlijke dikte in de wandopbouw zitten
- mogelijkheden tot erg grote overspanningen (industriële achtergrond)
Aandachtspunten:
- om technieken te voorzien en voor de esthetische afwerking wordt een bijkomende voorzetwand met leidingspouw voorzien bij bekleding van de woning met geïsoleerde staalpanelen
- niet toepasbaar als tussenvloer, tenzij bij gebruik van beton op metalen golfplaten
- weinig tot geen thermische massa waardoor er grotere temperatuurschommelingen in het binnenklimaat zullen optreden
- akoestische isolatie tussen ruimtes onderling is een belangrijk aandachtspunt bij het ontwerp.
- ook ruimteakoestiek is een belangrijk aandachtspunt wegens harde wandoppervlakken
- zware bouwmethode waardoor er altijd een zware kraan nodig is voor de montage
- heeft altijd een vrij industrieel karakter en een hedendaagse look, dus niet geschikt voor elke bouwstijl
- Co2 inpakt van deze bouwwijze is groot wegens groot verbruik van energie tot het creëren van de balken en verbindingen. Men heeft ook zeer zwaar transport / kraan nodige voor plaatsing.
NEEM CONTACT OP